Trong kỹ thuật điều dưỡng ngoại khoa thì kỹ thuật đặt ống thông tiểu nam và đặt ống thông tiểu nữ thường gặp nhất. Với mục đích hỗ trợ đưa nước tiểu ra bên ngoài giúp bệnh nhân đang điều trị, điều dưỡng viên sẽ phải thực hiện kỹ thuật đặt ống thông tiểu ở bệnh nhân nam và bệnh nhân nữ. Một số trường hợp phải đặt ống thông tiểu như tiểu tiện khó, đau rát nhiều khi đi tiểu hoặc đặt ống thông tiểu trước phẫu thuật, bệnh nhân hôn mệ . . .
Chúng ta sau khi đọc hết bài kỹ thuật đặt thông tiểu sẽ phải:
Trình bày được mục đích đặt thông tiểu, áp dụng không áp dụng của thông tiểu
Kể tên các điểm cần lưu ý khi thông tiểu
Trình bày cách tiến hành thông tiểu nam, nữ theo đúng quá trình
Thông tiểu là kỹ thuật điều dưỡng mà tại bộ phận sinh dục nam và nữ điều dưỡng viên dùng ống mềm thông đưa nhẹ nhàng qua niệu đạo vào tới bàng quang người bệnh để lấy nước tiểu ra ngoài nhằm mục đích phân tích, chẩn đoán và điều trị bệnh.
Áp dụng kỹ thuật thông tiểu với bệnh nhân khi
- Bệnh nhân có biểu hiện bí đái
- Thông tiểu trước khi mổ, trước khi đẻ
- Người bệnh hôn mê
- Lấy nước tiểu xét nghiệm tìm vi khuẩn để chuẩn đoán các bệnh về hệ tiết niệu
Không áp dụng kỹ thuật thông tiểu
- Người bệnh đang có nhiễm khuẩn niệu đạo
- Giập rách niệu đạo
- Chấn thương tiền liệt tuyến (nếu thông tiểu có thể gây tổn thương thêm niệu đạo).
Những điểm cần lưu ý khi thông tiểu
- Dụng cụ phải tuyệt đối vô khuẩn để tránh nhiễm khuẩn ngược dòng
- Kỹ thuật thực hiện phải đúng quy trình và vô khuẩn
- Động tác nhẹ nhàng nếu vướng mắc phải làm lại hoặc bảo người bệnh há miệng thở đều để giảm co thắt niệu đạo
- Phải lấy nước tiểu giữa bãi (nếu xét nghiệm tìm vị khuẩn) nên lấy trực tiếp vào ống ngiệm vô khuẩn
- Không lưu ống thông quá 48 giờ
- Không tiểu nhiều lần trong ngày
- Nếu người bệnh bí đái phải rút nước tiểu chậm và không rút hết nước tiểu trong bàng quang sẽ làm giảm áp lực đột ngột và gây chảy máu.
- Theo dõi người bệnh trong và sau khi thông tiểu để phát hiện những dấu hiệu bất thường và xử lý kíp thời.
1. Chuẩn bị dụng cụ:
- Dụng cụ vô khuẩn:
+ Ống thông Nelatol, foley (có nhiều kích cỡ khác nhau phù hợp với nhiều từng người bệnh là trẻ em hay người lớn).
+ Găng tay cao su
+ Gạc miếng, gạc củ ấu, khăn có lỗ
+ Bơm tiêm
+ Kìm Kocher
+ Dầu Paraphin
+ Khay hạt đậu
+ Kìm kẹp săng
+ Bơm tiêm vô khuẩn
+ Khay chữ nhật
+ Bát kền đựng dung dịch sát khuẩn
- Dung dịch sát khuẩn: Thuốc đỏ 2%, thuốc tím 1%, Argyrol 10%, Betadin...
- Dụng cụ khác:
+ Tấm nylon
+ Ga đắp
+ Ống nghiệm, giá đựng ống nghiệm, giấy xết nghiệm.
+ Ga đắp
+ Bô dẹt
+ Bình phong
2. Chuẩn bị người bệnh:
2.1 Giải thích để người bệnh hoặc người nhà người bệnh biết việc sắp làm để họ yên tâm và hướng dẫn người bệnh hít vào dài dặn nhẹ để giảm co thắt bàng quang
2.2 Vệ sinh vùng sinh dục:
- Vệ sinh bộ phận sinh dục nữ:
Vệ sinh bộ phận sinh dục nữ
+ Bộc lộ vùng hậu môn sinh dục.
+ Cho người bệnh nằm ngửa 2 chân co, chống 2 bàn chân trên giường, đùi hơi dạng (tư thế sản khoa).
+ Chải nylon dưới mông và đặt bô dẹt.
+ Dùng kẹp gắp gạc củ ấu, rửa bằng nước chín từ trên xuống dưới, từ ngoài vào trong
. Rửa bằng nước xà phòng loãng.
. Sau đó rửa bằng nước chín đến khi sạch.
+ Thấm khô bộ phận sinh dục.
+ Đổ nước bẩn đi, bỏ nylon.
+ Mặc quần cho người bệnh
- Vệ sinh bộ phận sinh dục nam:
Vệ sinh bộ phận sinh dục nam
+ Bộc lộ vùng hậu môn sinh dục.
+ Cho người bệnh nằm ngửa 2 chân co, chống 2 bàn chân trên giờng, đùi hơi dạng (tư thế sản khoa).
+ Chải nylon dưới mông và đặt bô dẹt.
+ Đi găng
+ Dùng gạc lót quanh dương vật cầm dựng đứng
+ Tay kia cầm kẹp gắp gạc củ ấu rửa từ lỗ niệu, bao quy đầu đến gốc dương vật
. Rửa bằng nước xà phòng loãng.
. Sau đó rửa bằng nước chín đến khi sạch.
+ Thấm khô bộ phận sinh dục.
+ Đổ nước bẩn đi, bỏ nylon.
+ Mặc quần cho người bệnh
3 Tiến hành:
- Đeo khẩu trang, rửa tay
- Kiểm tra dụng cụ
3.1. Thông tiểu nam:
Thông tiểu nam
- Dùng vải đắp che cho người bệnh và cởi bỏ quần ra, quấn vải đắp vào hai chân.
- Đặt khay dụng cụ vô khuẩn giữa 2 đùi người bệnh, mở khay rót dung dịch sát khuẩn vào bát kền.
- Điều dỡng đi găng vô khuẩn
- Trải khăn có lỗ để lộ dơng vật người bệnh
- Dùng kẹp sát khuẩn lỗ niệu, bao quy đầu
- Đặt khay hạt đậu vào giữa 2 đùi người bệnh
- Bôi dầu Paraphin vào đầu ống thông 15 – 20cm
- Một tay cầm dơng vật thẳng đứng (dơng vật thẳng góc 90o với cơ thể người bệnh) tay kia cầm ống thông đặt từ từ vào lỗ tiểu khoảng 10cm, hạ dơng vật xuống (song song với thành bụng) là ống thông tự trôi vào bàng quang đến khi thấy nước tiểu chảy ra, đa ống thông sau khoảng 18cm - 20cm.
- Nếu thấy mắc, vớng bảo người bệnh thở hít mạnh và hỏi dặn ống sẽ dễ vào. Nếu khó đa vào không đợc đẩy tiếp phải rút ra làm lại.
- Khi ống thông vào tới bàng quang, tuỳ chỉ định lấy nước tiểu xét nghiệm hoặc tháo nước tiểu ra.
- Nếu cần lu ống thông: Bơm dung dịch nước muối sinh lý hay nước cất vào nhánh thông với bong bóng (Khoảng 5ml).
- Nếu người bệnh bí đái không nên lấy quá 750ml nước tiểu ở bàng quang (dễ gây chảy máu ở bàng quang).
- Rút ống thông để vào khay quả đậu
+ Dùng bơm tiêm rút nước trong bong bóng ra hết
+ Bóp ống lại và từ từ rút ra.
- Sát khuẩn lại lỗ niệu bằng dung dịch sát khuẩn
- Kéo quần lên cho người bệnh
- Thu dọn dụng cụ
- Ghi hồ sơ
3.2. Thông tiểu nữ:
Thông tiểu nữ
- Dùng vải đắp che cho người bệnh và cởi bỏ quần ra, quấn vải đắp vào 2 chân.
- Đặt người bệnh ở t thế sản khoa, 2 chân chống và ngả đùi ra
- Đặt khay dụng cụ vô khuẩn vào giữa 2 đùi người bệnh, mở khay rót dung dịch sát khuẩn vào bát kền
- Điều dỡng đi găng tay
- Trải khăn có lỗ bộc lộ bộ phận sinh dục
- Sát khuẩn môi lớn, môi nhỏ, lỗ niệu
- Đặt khay hạt đậu giữa 2 đùi người bệnh
- Bôi dầu Paraphin vào đầu ống khoảng 4 - 5cm
- Một tay cầm ống thông (đuôi ống để vào khay hạt đậu) đa vào lỗ niệu nhẹ nhàng khoảng 4 – 5 cm, có nước tiểu chảy ra (tránh đa nhầm vào âm đạo). Ở trẻ em đa vào 2,5 cm. Nếu vớng bảo người bệnh hít thở sâu.
- Khi ống thông vào tới bàng quang tuỳ theo chỉ định mà lấy nước tiểu xét nghiệm hoặc tháo nước tiểu ra.
- Nếu lấy nước tiểu vô khuẩn làm xét nghiệm thì lấy nước tiểu giữa bãi.
- Nếu người bệnh bí đái, cho chảy từ từ không nên lấy hết nước tiểu ở bàng quang (dễ chảy máu bàng quang)
- Nếu phải lu ống thông, bơm nước muối sinh lý (5ml) vào bong bóng để làm căng bóng chèn. Cố định ống thông vào đùi.
- Rút ống nhẹ nhàng để vào khay quả đậu (tháo nước trong bong bóng trớc khi rút ống)
- Mặc quần cho người bệnh
- Thu dọn dụng cụ
- Ghi hồ sơ
Tai biến của thông tiểu:
- Chẩy máu
- Nhiễm khuẩn ngợc dòng
- Sốc
- Thủng trực tràng
Tự lượng giá, kiểm tra quy trình bẳng kiểm đặt ống thông tiểu ở nam và nữ
* Trả lời ngắn các câu từ 1 đến 3 bằng cách điền từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống:
1. Thông tiểu được áp dụng trong 4 trờng hợp sau:
A. ………
B. ………
C. ………
D. Làm xét nghiệm
2. Kể 3 trường hợp không áp dụng thông tiểu
A. ………
B. ………
C. ………
3. Nêu đủ 4 nguyên tắc lấy nước tiểu 24h để làm xét nghiệm:
A. ………
B. ………
C. ………
D. Lắc đều nước tiểu thu được trong 24h mới gửi đi xét nghiệm
4. Kể đủ 4 tai biến của thông tiểu:
A. ………
B. ………
C. ………
D. Thủng trực tràng.
5. Thông tiểu là phương pháp dùng ống thông đưa qua ……(A) …… vào ………(B)……… để lấy nước tiểu ra ngoài.
6. Người bệnh bí đái phải rút nước tiểu ………(A) và không ………(B)……… nước tiểu trong bàng quang.
7. Khi thông tiểu phải làm nhẹ nhàng, nếu vướng mắc phải làm lại hoặc bảo người bệnh ……… để giảm co thắt niệu đạo.
Phân biệt đúng sai các câu hỏi từ 8 ® 12 bằng cách đánh dấu (v) vào cột A cho câu đúng, cột B cho câu sai:
|
TT |
Nội dung |
A |
B |
|
8. |
Khi tiến hành thông tiểu cho người bệnh không để lưu ống thông quá 72 giờ. |
|
|
|
9. |
Dụng cụ thông tiểu phải được rửa sạch để tránh nhiễm khuẩn ngược dòng |
|
|
|
10 |
Người bệnh bị bí đái không thông tiểu nhiều lần trong ngày |
|
|
|
11 |
Lấy nước tiểu tìm vi khuẩn nên lấy nước đầu bãi, lấy trực tiếp vào ống nghiệm vô khuẩn. |
|
|
|
12 |
Trờng hợp phải lấy nước tiểu 24h để làm xét nghiệm điều dỡng cần hớng dẫn tỉ mỉ, cụ thể. |
|
|
Chọn 1 câu trả lời đúng nhất cho câu 13 bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đầu câu:
13. Khi lấy nước tiểu 24h để xét nghiệm, cần bảo quản nước tiểu bằng cách:
A. Để nơi râm mát
B. Đậy kín
C. Cho thêm thuốc tím
D. Cho thêm Phenol
E. Cho thêm dung dịch Formon
Tác giả bài viết: Thành Liêm
Đang Tải
Ý kiến bạn đọc
